رباط شرف ( موزه آجرکاری ایران)
کاروانسرای رباط شرف بنایی اعجاب انگیز در شمال شرقی ایران زمین و یادگاریست از عصر سلجوقی... رباط شرف یکی از مهمترین اقامتگاه های بین راهی جاده ابریشم بوده و حد فاصل راه قدیم مرو باستان به نیشابور واقع شده است. قرار گرفتن چنین بنای با عظمت و زیبا در میان دشتی هموار و خالی از سکونت گاه های بشری، حس آرامشی عجیب به انسان می دهد.
این کاروانسرا در ۴۵ کیلومتری شهر سرخس واقع است. طبق مدارک و متون تاریخی بانی بنای فعلی شرف الدین ابوطاهربن سعدالدین عل القمی است که مدتی حکومت مرو را و سرانجام صدارت سلطان سنجررابرعهده داشت.
رعایت دقیق و همه جانبه تناسبات و اصول معماری ایرانی در طراحی و ساخت و به کارگیری طرحهای آجرچینی متنوع و بدیع در نمای ایوانها و طاقها و طاقچهها و گنبدها عناصری هستند که این کاروانسرای شاهی را شبیه به یک عمارت قصرگونه قلمداد میکنند. گچبریهای رباط شرف از جالبترین نمونههای این هنر در سده ششم هجری است تا جایی که کتیبههای حاشیه محرابهای دو نمازخانه کاروانسرا، با بهترین کتیبههای محرابهای مساجد ایران، از لحاظ زیبایی و طرح برابری میکنند و تقریباً تمام آجرچینیهایی که در نمای دیوارها، گنبدها و طاقهای آن ایجاد شده طرحدار میباشند.
در سردر ورودی بنا نوشته اند: رباط شرف از کاروانسراهای شاهی یا کاخ رباط های جاده ابریشم است و در متون تاریخی، منزل رباط شرف را آبگیره و آبگینه نامیده اند.
رباط شرف یکی از بناهای سبک رازی است و از ویژگی های این سبک استفاده از آجرکاری وگچبری تزئینی در سطحی وسیع است و چون که در ساخت این بنا از طرح های متفاوت آجرچینی ساختمانی، آجرچینی تزئینی، فرم های آجری و کتیبه های خطی آجری، گچبری های تزئینی و کتیبه های گچی استفاده شده، آن را موزه آجرکاری ایران نامیده اند.
مسیر دسترسی به رباط شرف: باید از مشهد به سمت شرق و مرز ترکمنستان راهی شوید. در جاده سرخس به شهر مزدآوند یا به قولی مزدوران می رسید. ۲۵ کیلومتر بعد از مزدآوند به سمت سرخس، به روستای شورلق در کنار جاده می رسید که محل جدا شدن شما از جاده اصلی است. از اینجا تا کاروانسرا (رباط شرف) ۶ کیلومتر راه آسفالته و مناسب پیش رو دارید. محل و مسیر دسترسی به رباط شرف با تابلوهای راهنمای مناسب، مشخص شده است.